ภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น (Obstructive Sleep Apnea: OSA) คืออะไร?
ภาวะที่ทางเดินหายใจตอนบนตีบแคบหรืออุดกั้นขณะหลับ ทำให้การไหลของอากาศลดลงหรือหยุดลงชั่วคราว ส่งผลให้ระดับออกซิเจนในเลือดลดลง และทำให้ผู้ป่วยต้องตื่นขึ้นมาหายใจ
อาการของ Obstructive Sleep Apnea
- นอนกรนเสียงดัง: นอนกรนเป็นอาการที่พบบ่อยที่สุดในผู้ที่มี OSA โดยเสียงกรนมักจะมีความดังและเกิดขึ้นตลอดคืน
- หยุดหายใจขณะหลับ สังเกตได้จากคนใกล้ตัว: ผู้ป่วยอาจหยุดหายใจชั่วคราวขณะหลับ สังเกตได้จากคนใกล้ตัว โดยอาจหยุดหายใจเป็นช่วง ๆ และหลังจากนั้นจะมีการหายใจเฮือก
- ตื่นบ่อยในเวลากลางคืน: การหยุดหายใจขณะหลับจะทำให้ผู้ป่วยต้องตื่นขึ้นมาหายใจ ซึ่งอาจทำให้มีการตื่นบ่อยๆ ในเวลากลางคืน แม้ว่าผู้ป่วยอาจจะไม่รู้ตัวว่าตื่น
- รู้สึกง่วงนอนมากในเวลากลางวัน: เนื่องจากการนอนหลับที่ไม่สนิท ผู้ป่วยมักจะรู้สึกง่วงนอนและอ่อนเพลียในเวลากลางวัน ซึ่งอาจส่งผลต่อการทำงานหรือการขับรถ
- มีอาการปวดหัวตอนเช้า: ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการปวดหัวตอนตื่นนอนในตอนเช้า เนื่องจากการขาดออกซิเจนในเวลากลางคืน
- ความจำเสื่อมและสมาธิลดลง: การขาดการนอนหลับที่มีคุณภาพสามารถส่งผลให้มีปัญหาเรื่องความจำและสมาธิในการทำงานหรือกิจกรรมประจำวัน
- ตื่นมากลางดึกเพื่อไปปัสสาวะบ่อย: เนื่องจากการหายใจทางปากในช่วงที่มีการอุดกั้นทางเดินหายใจ
- ตื่นนอนมามีปากแห้งคอแห้ง: ผู้ป่วยอาจมีความต้องการไปห้องน้ำบ่อยครั้งในเวลากลางคืน (Nocturia)
- มีปัญหาทางอารมณ์: อาจมีอาการหงุดหงิดง่าย เครียด หรือมีภาวะซึมเศร้า เนื่องจากการขาดการนอนหลับที่เพียงพอ
สาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
- น้ำหนักเกินหรืออ้วน
- โครงสร้างทางเดินหายใจที่ผิดปกติ เช่น คางสั้น คอใหญ่
- การดื่มแอลกอฮอล์
- การใช้ยานอนหลับ
- อายุที่มากขึ้น
- พันธุกรรม
ผลกระทบจาก Obstructive Sleep Apnea เพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะต่างๆ ดังนี้
- ความดันโลหิตสูง
- โรคหัวใจและหลอดเลือด หัวใจเต้นผิดจังหวะ
- โรคเบาหวาน
- อุบัติเหตุทางรถยนต์หรือในที่ทำงาน เนื่องจากง่วงนอน
- ความจำแย่ลง
- โรคหลอดเลือดสมอง
- อารมณ์ผิดปกติ
การวินิจฉัยโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น
- การสอบถามประวัติและอาการจากผู้ป่วยและผู้ใกล้ชิด
- การตรวจร่างกาย
- การตรวจการนอนหลับ (Polysomnography) เพื่อวัดระดับออกซิเจนในเลือด การไหลของอากาศ และการทำงานของหัวใจ
การรักษาโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น
- การปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น ลดน้ำหนัก หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และยานอนหลับ
- การใช้เครื่อง CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) เพื่อช่วยเปิดทางเดินหายใจขณะหลับ
- การผ่าตัดในกรณีที่มีความผิดปกติทางโครงสร้างทางเดินหายใจ
- การใช้เครื่องมือเสริมทางเดินหายใจในช่องปาก
การป้องกันโรคภาวะหยุดหายใจขณะหลับจากการอุดกั้น
- รักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- หลีกเลี่ยงแอลกอฮอล์และยานอนหลับ
- นอนตะแคงเพื่อช่วยลดการอุดกั้นของทางเดินหายใจ หากภาวะหยุดหายใจขณะหลับสัมพันธ์กับท่าทางการนอน
- ปรึกษาแพทย์เฉพาะทางการนอนหลับ หากมีอาการนอนกรน ง่วงนอนมากในเวลากลางวัน หรือ นอนไม่หลับ
บทความสุขภาพ โดย พญ. วนันวัชญ์ ด่านวรพงศ์ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านประสาทวิทยา โรคลมชักและอายุรศาสตร์การนอนหลับ
