ทำไมไมเกรนจึงพบบ่อยในผู้หญิง?
ไมเกรน (Migraine) ไม่ใช่แค่ “อาการปวดหัวธรรมดา” แต่เป็นโรคทางระบบประสาทที่มีลักษณะเฉพาะ และ พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายถึง 2–3 เท่า โดยเฉพาะในวัยเจริญพันธุ์ (อายุ 20–50 ปี)
แล้วทำไมผู้หญิงจึงมีความเสี่ยงสูงกว่า? มาหาคำตอบกัน
กลไกพื้นฐานของไมเกรน
ไมเกรนเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสารเคมีและการทำงานของหลอดเลือดในสมอง โดยเฉพาะ
Serotonin (สารควบคุมความเจ็บปวด) ระดับ serotonin ที่ลดลงสามารถทำให้หลอดเลือดในสมองขยายตัว กระตุ้นเส้นประสาท trigeminal และทำให้เกิดอาการปวดศีรษะ
การอักเสบของหลอดเลือดและเส้นประสาท
มีการปล่อยสารก่ออักเสบ เช่น CGRP (Calcitonin Gene-Related Peptide) ทำให้หลอดเลือดอักเสบ และกระตุ้นความรู้สึกเจ็บปวด
1. ฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen)
- ฮอร์โมนเพศหญิงมีบทบาทสำคัญในการควบคุมสารเคมีในสมอง เช่น serotonin และ CGRP
- เมื่อระดับเอสโตรเจนเปลี่ยนแปลง เช่น
- ก่อนมีประจำเดือน
- ช่วงตกไข่
- หลังคลอด
- หรือช่วงวัยทอง
จะเพิ่มโอกาสกระตุ้นไมเกรน นี่จึงเป็นเหตุผลที่พบ “ไมเกรนก่อนมีประจำเดือน” (Menstrual Migraine) ได้บ่อยในผู้หญิง
2. ความไวของระบบประสาทต่อสิ่งกระตุ้น (Sensory sensitivity)
- ผู้หญิงบางคนมีระบบประสาทที่ตอบสนองไวต่อแสง เสียง และกลิ่น ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นไมเกรน
3. ความเครียดและอารมณ์
- ผู้หญิงมักมีภาระหลายบทบาททั้งงานและครอบครัว
- ความเครียดส่งผลต่อฮอร์โมนและระบบประสาท ทำให้มีโอกาสเกิดไมเกรนมากขึ้น
4. การใช้ยาฮอร์โมน
- การคุมกำเนิดแบบฮอร์โมน หรือการใช้ฮอร์โมนเสริมในวัยทอง อาจเป็นปัจจัยกระตุ้นไมเกรนได้
สถิติที่น่าสนใจ
- ผู้หญิงประมาณ 18% จะมีไมเกรนในช่วงใดช่วงหนึ่งของชีวิต เทียบกับผู้ชายเพียง 6%
- 60% ของผู้หญิงที่เป็นไมเกรน รายงานว่าอาการปวดเกี่ยวข้องกับรอบเดือน
- ในช่วงวัยหมดประจำเดือน อาการไมเกรนในผู้หญิงหลายรายดีขึ้นอย่างชัดเจน
แนวทางการดูแลไมเกรนในผู้หญิง
1. จดบันทึกอาการไมเกรน
เพื่อตรวจดูความสัมพันธ์กับรอบเดือนหรือการใช้ยา
2. รักษาสมดุลฮอร์โมน
โดยการดูแลสุขภาพให้สมดุล เช่น นอนหลับให้พอ ออกกำลังกาย และลดความเครียด
3. หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้น
เช่น แสงจ้า กลิ่นแรง ช็อกโกแลต แอลกอฮอล์ อาหารหมักดอง
4. พิจารณาเปลี่ยนวิธีคุมกำเนิด
หากสงสัยว่าไมเกรนเกี่ยวข้องกับยาฮอร์โมน ควรปรึกษาแพทย์
5. การรักษาด้วยยาเฉพาะทาง
- ยา Triptans ใช้ระงับไมเกรนเฉียบพลัน
- ยาป้องกันไมเกรน เช่น ยากันชัก ยากล่อมประสาท
- CGRP monoclonal antibodies ยาฉีดรุ่นใหม่สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการบ่อยและรุนแรง
ไมเกรนในผู้หญิงไม่ใช่เรื่องเล็ก เพราะเกี่ยวข้องกับทั้งฮอร์โมน ความเครียด และสุขภาพโดยรวม หากมีอาการปวดศีรษะซ้ำ ๆ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อหาทางดูแลที่เหมาะสมเฉพาะบุคคล เพราะ การเข้าใจกลไกของร่างกาย คือกุญแจสำคัญในการควบคุมไมเกรนให้ดีขึ้นในระยะยาว





