ตกขาวสีน้ำตาล เป็นอาการที่ผู้หญิงหลายคนอาจพบเจอ แต่ไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นเหมือนกันในทุกช่วงวัย บางครั้งอาจไม่มีนัยยะทางสุขภาพ แต่บางครั้งก็อาจบ่งบอกถึงปัญหา นั่นจึงเป็นเหตุผลที่การเข้าใจความแตกต่างในช่วงวัยต่างๆ จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง ไปรู้ลึกถึงสาเหตุ อาการ และแนวการดูแลในแต่ละช่วงวัย ตั้งแต่วัยรุ่นจนถึงวัยทอง
ตกขาวสีน้ำตาลในวัยรุ่น
ทำไมวัยรุ่นถึงมีตกขาวสีน้ำตาล
วัยรุ่นเป็นช่วงวัยที่ร่างกายมีการปรับตัวของระบบสืบพันธุ์อย่างรวดเร็ว ฮอร์โมนเพศหญิง (เช่น เอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรน) มีการเปลี่ยนแปลงวนตามรอบเดือน ส่งผลให้บางครั้งมีฮอร์โมนแปรปรวน มีเลือดออกปริมาณน้อยผสมตกขาว จึงทำให้เกิดลักษณะน้ำตาลอ่อนๆ
สาเหตุอื่นๆ ในวัยรุ่นที่ควรระวัง
- ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ
- การมีเพศสัมพันธ์ (ทั้งทีผู้ปกครองรับรู้และไม่รับรู้) และไม่ได้คุมกำเนิดอาจมีการตั้งครรภ์และมีภาวะแทรกซ้อน เช่น แท้งบุตร หรือตั้งครรภ์นอกมดลูก
แนวทางดูแลอย่างเหมาะสม
- สังเกตอาการร่วม เช่น ประจำเดือนรอบปกติขาดหายไป และมีเลือดออกกระปริบกระปรอยแทนปวดหน่วงท้องน้อยร่วมด้วย
- ถ้าอาการไม่ดีขึ้นใน 1 – 2 สัปดาห์ ควรไปพบสูตินรีแพทย์
ตกขาวสีน้ำตาลในวัยเจริญพันธุ์
สาเหตุหลากหลายของตกขาวสีน้ำตาลในวัยทำงาน
ในช่วงวัยนี้ มักมีการตั้งครรภ์ การใช้ยาคุม หรือการเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนจากความเครียด ซึ่งทั้งหมดอาจกระทบต่อมูกในช่องคลอด
- การตั้งครรภ์ อาจมีเลือดออกเล็กน้อยระหว่างตั้งครรภ์ ซึ่งถือเป็นอาการผิดปกติควรหาสาเหตุ
- ยาคุมกำเนิด บางชนิดอาจทำให้ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ เกิดตกขาวสีน้ำตาลได้
- ฮอร์โมนแปรปรวน ซึ่งมักจะเกิดบ่อยช่วงวัยรุ่น และ วัยใกล้หมดประจำเดือน และยังสามารถเกิดได้ในวัยเจริญพันธุ์ด้วย
สัญญาณเตือนที่ควรมาพบแพทย์
- ประจำเดือนรอบปกติขาดไปและมีเลือดออกผิดปกติ
- มีอาการเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์หรืออุจจาระ
- ปวดหรือเลือดออกระหว่างมีเพศสัมพันธ์
- หากพบอาการเหล่านี้ควรพบแพทย์โดยเร็ว
แนวทางการดูแลและป้องกัน
- ตรวจภายใน ตรวจหาเชื้อมะเร็งปากมดลูก (Pap smear, HPV, Vaginal swab)
- ทานยาคุมกำเนิดให้ตรงเวลา และไม่ลืมทานยาคุมกำเนิด
- บริหารจัดการความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ
ตกขาวสีน้ำตาลในวัยทอง
ฮอร์โมนลดลงกับตกขาวสีน้ำตาลในวัยทอง
ในวัยทอง (ช่วงอายุ 50 ปีขึ้นไป) ร่างกายจะผ่านภาวะหมดประจำเดือน ฮอร์โมนเพศหญิงลดลงอย่างมาก จึงไม่มีประจำเดือน หากมีเลือดออกทางช่องคลอด ควรหาสาเหตุทุกราย
ความเสี่ยงด้านสุขภาพ
- เยื่อบุช่องคลอดย่อบางลง อาจมีอาการเจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์,ไม่มีน้ำหล่อลื่นในบางคน ซึ่งเป็นภาวะที่สามารถแก้ไขได้ เช่น มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด ควรหาสาเหตุ
- มีโอกาสติดเชื้อมากขึ้น
- ต้องสังเกตความผิดปกติอย่างใกล้ชิด เพราะอาจเป็นสัญญาณของภาวะเนื้องอกหรือมะเร็ง
วิธีดูแลตัวเองในช่วงวัยทอง
- ปรึกษาแพทย์เรื่องฮอร์โมนทดแทน (HRT)
- หากมีอาการเจ็บขณะมีเพศสัมพันธ์ แม้ใช้เจลหล่อลื่นสูตรน้ำทางช่องคลอดแล้ว สามารถปรึกษาแพทย์สูตินารีได้
- ตรวจสุขภาพเช็คมะเร็งปากมดลูกอย่างสม่ำเสมอ
วิธีดูแลสุขภาพเพื่อป้องกันและลดอาการตกขาวสีน้ำตาล
เคล็ดลับดูแลตัวเองในแต่ละวัน
- ดูแลสุขอนามัยพื้นฐาน
- หากมีตกขาวมาก ระหว่างวันล้างด้วยน้ำเปล่าและซับให้แห้งค่อยสวมชั้นใน
- ทำความสะอาดด้วยน้ำยาอนามัย ไม่แนะนำให้ใช้ผลิตภัณฑ์สัมผัสโดยตรงที่อวัยวะเพศ ควรเป็นน้ำยาเจือจาง และล้างบริเวณท้องน้อยก่อน ให้เหลือปริมาณน้อยแล้วค่อยมาล้างบริเวณอวัยวะเพศภายหลัง
เมื่อต้องพบแพทย์
แพทย์อาจตรวจด้วยวิธีดังนี้:
- ตรวจภายในเช็คมะเร็งปากมดลูก
- ตรวจปัสสาวะเพื่อดูการตั้งครรภ์
- ใช้การอัลตราซาวด์ตรวจทางช่องท้อง หรือ ทางหน้าท้อง
- ในรายที่อายุ 45 ปีขึ้นไป อาจตรวจสุ่มชิ้นเนื้อโพรงมดลูกตรวจ หรือ ขูดมดลูก
ตกขาวสีน้ำตาล อาจไม่ได้เป็นอันตรายเสมอไป แต่ก็ไม่ควรละเลย ความสำคัญอยู่ที่การเข้าใจบริบทในแต่ละช่วงวัย
- วัยรุ่น: ฮอร์โมนยังเปลี่ยนแปลงมาก
- วัยเจริญพันธุ์: อาจเกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์ การรับประทานยาคุมกำเนิดไม่สม่ำเสมอ และฮอร์โมนแปรปรวน
- วัยทอง: เยื่อบุโพรงมดลูกฝ่อบาง มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก และฮอร์โมนแปรปรวน
หมั่นสังเกตอาการ ตรวจสุขภาพเป็นประจำ เพื่อดูแลสุขภาพผู้หญิงอย่างยั่งยืน แต่หากพบอาการรุนแรง ไม่ควรชะล่าใจ ควรพบแพทย์เพื่อตรวจรักษาอย่างถูกวิธี
บทความโดย: แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์
