การผ่าตัดมะเร็งผิวหนังด้วยวิธี Mohs Micrographic Surgery (MMS)
การผ่าตัด Mohs Micrographic surgery (MMS) เป็นเทคนิคการผ่าตัดเฉพาะที่ใช้ในการรักษามะเร็งผิวหนังที่ผสมผสานการผ่าตัดและการตรวจทางพยาธิวิทยาเข้าด้วยกัน เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพในการรักษามะเร็งผิวหนังสูงสุด เทคนิคนี้พัฒนาโดยนายแพทย์ Frederic E. Mohs ปัจจุบัน MMS จัดว่าเป็นการรักษาที่มีประสิทธิภาพสูงในการรักษามะเร็งผิวหนัง และลดโอกาสกลับเป็นซ้ำของมะเร็งผิวหนังมากที่สุด โดยเฉพาะมะเร็งผิวหนังชนิดไม่ใช่ melanoma เช่น มะเร็งผิวหนังชนิด basal cell carcinoma และ squamous cell carcinoma เนื่องจากเป็นวิธีที่สามารถวิเคราะห์ขอบเขตการกระจายของมะเร็งได้ทั่วถึง 100% และยังลดการสูญเสียเนื้อเยื่อปกติบริเวณรอบๆอีกด้วย การผ่าตัดวิธีนี้ สามารถทำเสร็จในวันเดียว ไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล
ขั้นตอนการทำ MMS
- ฉีดยาชาเฉพาะที่ก่อนการผ่าตัด
- ตัดผิวหนังชั้นแรก บริเวณด้วยการตัดมะเร็งออกเป็นชั้นบางๆ จากนั้นจะปิดแผลด้วยผ้ากอซแล้วนำชิ้นเนื้อไปตรวจทางพยาธิด้วยกล้องจุลทรรศน์ เพื่อดูว่า
- ตำแหน่งใดที่ยังมีมะเร็งเหลืออยู่ ผู้ป่วยนั่งรอผลการตรวจชิ้นเนื้อประมาณ 2 ชั่วโมง
- หากยังพบเซลล์มะเร็งหลงเหลืออยู่ แพทย์ตัดชิ้นเนื้อซ้ำด้วยวิธีเดิม เฉพาะในตำแหน่งที่มีมะเร็งเหลืออยู่จนกว่าจะไม่พบเซลล์มะเร็ง
เมื่อไม่พบว่ามีเซลล์มะเร็งหลงเหลืออยู่แล้ว แพทย์จะเย็บแผลปิด หรือปล่อยให้แผลหายตามธรรมชาติขึ้นกับขนาดและตำแหน่งของแผล ตามความเหมาะสม
ความแตกต่างของการผ่าตัดมะเร็งผิวหนังแบบกว้าง (wide excision) และ MMS
การผ่าตัดมะเร็งผิวหนังแบบกว้าง (wide excision) เป็นการผ่าตัดแบบดังเดิมเพื่อรักษามะเร็งผิวหนัง ซึ่งมีข้อแตกต่างจาก MMS ดังนี้
1. วิธีการผ่าตัด
- Wide Excision: การผ่าตัดแบบกว้างจะตัดเนื้อมะเร็งและเนื้อรอบๆมะเร็งออกในครั้งเดียว โดยกำหนดขอบเขตของการตัดอิงจากชนิดของมะเร็ง และส่งชื้นเนื้อทั้งชิ้นเพื่อตรวจวิเคราะห์ทางพยาธิวิทยา
- MMS: จะตัดชั้นผิวหนังที่มีมะเร็งออกทีละชั้น โดยแต่ละชั้นจะนำไปตรวจทางพยาธิวิทยา หากพบเซลล์มะเร็ง จะทำการตัดชั้นถัดไปต่อไปจนกว่าจะไม่มีเซลล์มะเร็งเหลืออยู่
2. การวิเคราะห์ทางพยาธิวิทยา
- Wide excision: จะตรวจวิเคราะห์ชิ้นเนื้อในแนวตั้งเหมือนการหั่นขนมปัง (bread loaf technique) ทำให้มีโอกาสพลาดไม่เห็นเซลล์มะเร็งที่เหลืออยู่ในบริเวณที่ไม่ได้ตัดชิ้นเนื้อมาวิเคราะห์ ดังรูป A โดยเฉพาะในมะเร็งผิวหนังที่มีขอบเขตไม่ชัด
- MMS: จะตรวจวิเคราะห์ชิ้นเนื้อในแนวนอน ทำให้สามารถวิเคราะห์ขอบเขตการกระจายของมะเร็งได้ทั่วถึง 100%
3. อัตราการกลับเป็นซ้ำ
- Wide Excision: อาจมีความเสี่ยงสูงกว่าที่มะเร็งจะกลับมาเป็นซ้ำ หากมีเซลล์มะเร็งหลงเหลืออยู่ในขอบเขตที่ตัดออก
- MMS: มีอัตราการกลับเป็นซ้ำน้อยกว่า ทั้งในมะเร็งผิวหนังชนิด basal cell carcinoma และ squamous cell carcinoma
4. ขนาดแผลผ่าตัด
- Wide Excision: การผ่าตัดโดยวิธีนี้จะเอาเนื้อรอบๆมะเร็งออกไปมากกว่า ซึ่งอาจทำให้แผลผ่าตัดขนาดใหญ่กว่า
- MMS: แผลผ่าตัดเล็กกว่า เนื่องจากมีการสงวนชิ้นเนื้อปกติที่อยู่รอบๆ
5. เวลาที่ใช้ในการรักษาและราคา
- Wide Excision: มักจะใช้เวลาน้อยกว่าและราคาถูกกว่า เนื่องจากทำการผ่าตัดในครั้งเดียว
- MMS: อาจใช้เวลานานกว่า เนื่องจากต้องมีการผสมผสานการตรวจวิเคราะห์ทางในระหว่างการผ่าตัด รวมถึงค่าใช้จ่ายสูงกว่า
มะเร็งผิวหนังที่ควรรักษาด้วยวิธี MMS
- มะเร็งผิวหนังที่มีการกลับเป็นซ้ำ
- มะเร็งผิวหนังอยู่ในตำแหน่งที่เสี่ยงกลับเป็นซ้ำ เช่น กลางใบหน้า รอบตา จมูก ริมฝีปาก คาง หู หน้าหู หลังหู อวัยวะเพศ มือ เท้า เล็บ ข้อเท้า และหัวนม
- มีขนาดใหญ่กว่า 2 เซนติเมตร
- มะเร็งผิวหนังชนิดที่เจริญอย่างรวดเร็วและรุนแรง
- มะเร็งผิวหนังที่มีขอบเขตไม่ชัดเจน
- มะเร็งผิวหนังที่เกิดบนแผลเป็น
- มะเร็งผิวหนังที่ตัดออกไม่หมด หลังทำการผ่าตัดด้วยวิธีธรรมดา
- มะเร็งผิวหนังที่เกิดบริเวณที่ได้รับการฉายแสง
- มะเร็งผิวหนังในผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง
บทความโดย:แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านตจวิทยา และ ศัลยศาสตร์ตจพยาธิวิทยาและเลเซอร์
ศูนย์ผิวพรรณและศัลยกรรมความงาม โรงพยาบาลกรุงเทพพัทยา
References:
- Kang S., Amagai M., Bruckner A.L., Enk A.H., Margolis D.J., McMichael A.J., Orringer J.S., editors. Fitzpatrick’s Dermatology. 9th ed. McGraw Hill; New York, NY, USA; 2019.
- Bolognia JL, Jorizzo JL, Schaffer JV, editors. Dermatology. 5th ed. Elsevier; 2024. Krakowski AC, Hafeez F, Westheim A, Pan EY, Wilson M. Advanced basal cell carcinoma: What dermatologists need to know about diagnosis. J Am Acad Dermatol. 2022 Jun;86(6S):S1-S13.
- https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/mohs-micrographic-surgery
- Bittner GC, Cerci FB, Kubo EM, Tolkachjov SN. Mohs micrographic surgery: a review of indications, technique, outcomes, and considerations. An Bras Dermatol. 2021 May-Jun;96(3):263-277.
- Prickett KA, Ramsey ML. Mohs Micrographic Surgery. 2023 Jul 25. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–.
